We bouwen woningen naar behoefte

Het heeft een landelijk en groen karakter en een relatief betaalbare woningvoorraad in vergelijking met omliggende steden. Dit heeft invloed op de beschikbaarheid van (betaalbare) woningen.

Vijfheerenlanden is een gemeente met in verschillende dorpen en wijken een hechte gemeenschap, waar de jongeren als zij volwassen zijn, vaak willen blijven wonen. Daarnaast neemt het aantal ouderen steeds verder toe. Ook zij willen vaak in hun dorp of wijk blijven wonen. De behoefte aan kleinere, betaalbare woningen en nieuwe woonvormen neemt daardoor toe.

Bij de invulling van de woningbouwopgave moet rekening worden gehouden met andere opgaven die een beslag leggen op de ruimte zoals bedrijvigheid, de energietransitie en klimaatadaptatie. Ook de effecten op stikstofgevoelige natuurgebieden kunnen leiden tot een aanpassing van de woningbouwplannen. De capaciteit van het elektriciteitsnetwerk is momenteel mede randvoorwaardelijk voor de realisatie van woningbouw.

Bij de inrichting van woningbouwlocaties is de ruimte voor voorzieningen, de ontsluiting en bereikbaarheid een randvoorwaarde.

Wat willen we bereiken?

We zetten in op de bouw van voldoende woningen, passend bij de behoeften en mogelijkheden van alle doelgroepen. Daarom bouwen we voor eigen inwoners en voor de regionale vraag. We willen hierbij woningbouw die het karakter van het dorp versterkt. We betrekken onze inwoners bij de invulling van de woningbouwopgave.

We bouwen in de gemeente de komende jaren ongeveer 2.000 woningen, zowel op plekken in de woonplaatsen (inbreiding) als op uitbreidingslocaties. Daarnaast zoeken we ruimte voor nog eens 3.000 woningen.

Omgevings-Effect-Rapportage

In de plan-OER (PDF, 9.1 MB) is uitgegaan van 1.600 woningen die niet via inbreiding gerealiseerd kunnen worden. Uitleg over wat een plan-OER is en waarom we die hebben opgesteld lees je op onze pagina Hoe is de visie tot stand gekomen. Er is bekeken waar uitbreiding niet mogelijk is. De gebieden die dan overblijven zijn potentiële zoekgebieden voor woningbouw, deze locaties zijn opgenomen op de visiekaart. Hierbij heeft het onderzoek zich beperkt tot de in de provinciale omgevingsverordening (Deze link gaat naar een externe website) opgenomen kernrandzone.

Onderzoek concrete bouwlocaties

De realisatie van woningbouwlocaties is afhankelijk van de lokale omstandigheden zoals bodem en water. Voor elk woningbouwplan is dan ook onderzoek nodig naar diverse milieu en landschappelijke aspecten. Waar de woningen precies gerealiseerd worden zal nader bekeken moeten worden. Hierbij worden of zijn de inwoners betrokken via het opstellen van gebiedsvisie Meerkerk (Deze link gaat naar een externe website), gebiedsvisie Vianen (Deze link gaat naar een externe website) en gebiedsvisie Leerdam en dorpswoonvisies (Deze link gaat naar een externe website). De gebiedsvisie Leerdam wordt in 2024 opgesteld. Er is in 2022 een binnenstadvisie Leerdam (Deze link gaat naar een externe website) opgesteld.

Concrete zoekgebieden zullen voorafgaande aan ontwikkeling kwalitatief en kwantitatief in regionaal verband afstemt worden via het Provinciaal Programma Wonen Werken.

Bouwen naar behoefte en passend bij de functie

We proberen de woningmarkt toegankelijker te maken voor alle doelgroepen en de doorstroming te bevorderen. Daarnaast is behoefte aan flexibele opvang van bijzondere doelgroepen zoals arbeidsmigranten en vluchtelingen. Bij de woningbouwopgave kijken we ook naar de functie van de woonplaatsen binnen Vijfheerenlanden:

• Vianen heeft een meer stedelijk aanzicht en we zetten in op verbetering van verbinding met Utrecht.
• Leerdam blijft de Glasstad aan de Linge en het centrum voor detailhandel.
• Meerkerk is een grotere woonplaats die gericht is op werken en verbindingen tussen verschillende vervoersmogelijkheden.
• Daarnaast zijn er nog een aantal voorzieningenkernen, waar we inzetten op behoud en aanwezigheid van alle benodigde voorzieningen. Dit zijn Ameide, Hoef en Haag en Lexmond.
• De overige woonplaatsen typeren we als woonkernen, ook hier is meestal een aantal voorzieningen aanwezig. Voor andere voorzieningen maken inwoners gebruik van nabijgelegen voorzieningenkernen.

Voorwaarden voor ontwikkelingen

Woningbouw vindt bij voorkeur plaats op inbreidingslocaties. Hierbij zoeken we naar locaties nabij bestaande voorzieningen. Dat kan onder andere door transformatie van werklocaties naar wonen. We zullen hierbij inzetten op (vrijwillige) verplaatsing van bedrijven binnen de bebouwde kom naar werklandschappen aan de rand van de dorpen en steden. Binnen de regio U10 moet ruimte worden gezocht voor verplaatsing van deze bedrijven bijvoorbeeld naar Gaasperwaard 3.

Als inbreiding onvoldoende mogelijk is, bieden we ruimte aan het bouwen van nieuwe woningen op uitbreidingslocaties, waarbij de meeste woningen gebouwd zullen worden in of bij Vianen, Leerdam en Meerkerk.

In de kleine woonplaatsen wordt naar behoefte ruimte gegeven aan het ontwikkelen van woningen waar dat mogelijk is. We stimuleren en faciliteren hierbij initiatieven die vanuit de gemeenschap zelf komen. We voorkomen dat woonplaatsen aan elkaar groeien en we zetten in op behoud van eigen identiteit en vitaliteit.

In het buitengebied liggen buurtschappen en bebouwingslinten, hier wordt in principe niet verdicht.

Voorwaarden voor ontwikkelingen zijn daarnaast:

• Lichte bedrijvigheid is acceptabel in de woongebieden, waardoor er een verweving van functies ontstaat tussen wonen en werken.
• Bij de ontwikkeling van nieuwe woningbouwlocaties besteden we vanaf het begin aandacht aan het benodigde voorzieningenniveau (scholen, winkels etc.) en hier reserveren we voldoende ruimte voor. We behouden de leefbaarheid in alle woonplaatsen door voorzieningen bereikbaar te houden, ook vanuit de omliggende woonkernen.
• Bereikbaarheid met openbaar vervoer en fiets is een randvoorwaarde op de grotere uitbreidingslocaties.
• De gemeente heeft het convenant 'Duurzame Woningbouw' ondertekend. Ook de ‘Afspraken Klimaatbestendig Bouwen Utrecht (Deze link gaat naar een externe website)’ en de ‘Regionale Adaptatie Strategie (Deze link gaat naar een externe website)’ zijn ondertekend door de gemeente. Dit alles geeft concrete doelen waaraan nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen moeten voldoen. Hiermee dragen we bij en werken we aan toekomstbestendige woonwijken.
• Bij nieuwbouwplannen wordt vergroening een voorwaarde. Bij stedelijke ontwikkelingen groeit het groen evenwichtig mee, zowel kwantitatief als kwalitatief. Daarbij moet zowel ruimte zijn voor recreatie als voor de ontwikkeling van natuurwaarden. Dit is het principe van ‘Groen groeit mee (Deze link gaat naar een externe website)’.
  Op de pagina ‘We zijn een klimaatbestendige gemeente en we vergroten de biodiversiteit’ wordt hier dieper op ingegaan.

Hoe gaan we dat doen?

• We geven ruimte aan initiatieven voor woningbouw, zowel bij de voorzieningenkernen als bij de woonkernen, passend bij de maat en schaal van de woonplaats.
• Uitbreiding buiten de woonplaatsen is onder voorwaarden mogelijk, als inbreiding geen optie is. Hierbij vormt de visiekaart de basis voor te onderzoeken gebieden.
• We bieden ruimte aan transformatie van werklocaties naar wonen. We zullen hierbij inzetten op (vrijwillige) verplaatsing van bedrijven binnen de bebouwde kom naar werklandschappen aan de rand van de dorpen en steden. In de kern Lexmond is dit bijvoorbeeld het geval. Hier zetten we aan de noordzijde van de Nieuwe Rijksweg in op transformatie van het werklandschap naar wonen.
• We zetten in op de verbetering van de kwaliteit van de bestaande woningvoorraad (energietransitie, warmtetransitie en herstructurering).
• We zorgen voor voldoende woningen voor de verschillende doelgroepen. Dit werken we uit in de woonzorgvisie, die samenhangt met het rijksprogramma ‘Een Thuis Voor Iedereen’ (Deze link gaat naar een externe website).
• We betrekken onze inwoners bij het invullen van de woningbouwopgave via het gezamenlijk opstellen van dorps- en gebiedsvisies.
• We stellen bij woningbouwinitiatieven voorwaarden om te zorgen dat een gezonde, duurzame en veilige leefomgeving gerealiseerd wordt.
• Bij de grotere woningbouwlocaties is voldoende ruimte voor voorzieningen.
• Nieuwbouwlocaties zijn goed bereikbaar met fiets en/of andere (duurzame) vervoersmiddelen.