Zoeken

We waarborgen een gezonde en veilige leefomgeving

Een gezonde en veilige inrichting van de leefomgeving is een belangrijke maatschappelijke opgave. Gezondheid gaat over meer dan niet ziek zijn, het gaat over onze woon- en werkomgeving, over de gebouwen, de openbare ruimte, de lucht, de bodem, het water en omgevingsveiligheid.

Tekening van een schild met een hart

In een gezonde leefomgeving zijn voldoende mogelijkheden om te bewegen, sporten en spelen, elkaar te ontmoeten (zie hiervoor De leefomgeving stimuleert een positieve gezondheid) in een omgeving met een goede omgevingskwaliteit.

Naast een veilige en gezonde fysieke leefomgeving betreft dit tevens het belang van aspecten als cultureel erfgoed, architectonische kwaliteit van bouwwerken, stedenbouwkundige kwaliteit en kwaliteit van natuur en landschap.

Milieukwaliteit

Rond de snelwegen en andere doorgaande wegen is sprake van een minder goede luchtkwaliteit en een hoge geluidbelasting. Scheiden van wonen en druk verkeer of overlast gevende bedrijven verbetert de luchtkwaliteit en zorgt voor een afname van de geluidhinder in woongebieden. In een aantal dorpen en buurtschappen is sprake van (sluip)verkeer en/of zwaar verkeer waardoor sprake is van geluid, trillingen en onveilige situaties. Steeds vaker geven inwoners aan overlast te ervaren vanwege rook en stank als gevolg van het stoken van hout.

Bodemgebruik en bodemkwaliteit

De bodem heeft verschillende functies. Een gezonde bodem is van belang voor ons drinkwater, een gezond ecosysteem, maar ook voor onze voedselvoorziening en om op te bouwen. De kwaliteit van de bodem en ondergrond moet passen bij het gebruik. Onze ondergrond wordt steeds intensiever gebruikt, voor bodemenergiesystemen, kabels en leidingen.

Verschillende functies kunnen elkaar in de weg zitten. Waar kabels en leidingen in de grond liggen, kunnen geen bomen meer worden geplant. De klimaatverandering leidt bovendien tot verdroging of juist tot wateroverlast, bodemdaling en verandering van grondwaterstanden (zie ook We zijn een klimaatbestendige gemeente en we vergroten de biodiversiteit)

Veiligheid

Het begrip veiligheid heeft meerdere betekenissen: omgevingsveiligheid die samenhangt met risico’s vanwege (zware) industrie en transport, opslag en gebruik van gevaarlijke stoffen. Maar het gaat ook steeds vaker over risico’s als gevolg van klimaatverandering, zoals overstromingsrisico’s, wateroverlast en hittestress. Onze gemeente heeft een middelgrote kans op overstroming vanwege de ligging aan de Lek en dijkring 16. Daarnaast zijn er risico's voor de buitendijkse gebieden van de Linge en het Merwedekanaal. Om veilig en prettig te kunnen wonen in onze gemeente, zijn daarom voorzorgsmaatregelen van belang. Een derde aspect is sociale veiligheid, waarbij inwoners zich veilig voelen op straat en criminaliteit geen ruimte krijgt. Ten vierde is verkeersveiligheid een belangrijk aspect (zie hiervoor We zetten in op duurzame bereikbaarheid).

Voor omgevingsveiligheidsrisico’s is het belangrijk om risico’s zoveel mogelijk te voorkomen. Dat kan in de eerste plaats om risicovolle activiteiten goed te beschermen en op afstand van kwetsbare functies (wonen, scholen, zorginstellingen) te zetten. Als een gevaarlijke situatie ontstaat, dan moet het negatieve effect zoveel mogelijk worden beperkt en vertraagd, zodat mensen kunnen vluchten. Bovendien moeten hulpdiensten de plek van het incident snel kunnen bereiken. In de inrichting van de leefomgeving moet hier rekening mee worden gehouden.

Stikstof

De hoeveelheid stikstof die we uitstoten heeft negatieve gevolgen voor onze gezondheid en voor de natuur. Ontwikkelingen mogen geen negatieve effecten hebben voor stikstofgevoelige natuur. Op dit moment kan dat zorgen voor een stagnatie van bouwprojecten, omdat de stikstofuitstoot hierbij te hoog is. Het gaat dan om de bouwfase en de periode na realisatie vanwege de toename van verkeer.

Wat willen we bereiken?

Milieukwaliteit

De overheid heeft de verantwoordelijkheid voor een veilige en gezonde basis. Samen met onze partners in de regio, waterschappen, provincie en Rijkswaterstaat werken we aan verbetering van de omgevingskwaliteit van onze leefomgeving. Voor verschillende milieuaspecten gelden landelijke en Europese regels.

De vier milieubeginselen

Als het om milieu gaat heeft Nederland in de Europese Unie afspraken gemaakt die altijd en voor alle gemeenten gelden. Deze zijn opgenomen in artikel 3.3 van de Omgevingswet (Deze link gaat naar een externe website). Dit zijn afspraken over de manier waarop we zorgdragen voor ons milieu. Er zijn vier regels. Deze regels worden de vier milieubeginselen genoemd. Onze omgevingsvisie gaat uit van de vier beginselen:

  1. Het voorzorgsbeginsel. Dit betekent dat we activiteiten voorkomen waarvan we verwachten dat ze negatief zijn voor het milieu.
  2. Het beginsel van preventief handelen. We proberen milieuvervuiling zoveel mogelijk te voorkomen. Dit betekent dat we vooraf maatregelen nemen om een negatief gevolg van een activiteit te voorkomen. Denk aan de inzet van de beste technieken zodat er geen luchtvervuiling ontstaat.
  3. Het beginsel van bestrijding aan de bron. Dit betekent dat we bij een negatief gevolg als eerste kijken of er iets bij of in de directe omgeving van de activiteit zelf kan worden veranderd. Bijvoorbeeld door vuile lucht af te vangen of door geluiddempende maatregelen bij het bedrijf zelf toe te passen.
  4. Het beginsel van de vervuiler betaalt. Dit betekent dat degene die de activiteit uitvoert ook moet betalen voor het voorkomen of opruimen van de negatieve gevolgen.

Omdat de Omgevingswet niet alleen over het milieu gaat, is de doorwerking van het voorzorgsbeginsel en het preventiebeginsel breder dan in het Europese recht.

Eigen uitgangspunten

We hebben als gemeente ook de ruimte om op onderdelen een eigen lijn te kiezen en verschillen te maken waar dat nodig is. Want elk gebied is anders en vraagt maatwerk.

Daarom werken we naast bovengenoemde beginselen vanuit de volgende uitgangspunten:

  • De kwaliteitseisen die door het Rijk zijn vastgesteld (Besluit kwaliteit leefomgeving (Deze link gaat naar een externe website)), vormen het minimale niveau. Waar mogelijk gaan we verder dan de wettelijke normen.
  • Bij ruimtelijke ontwikkelingen streven we naar behoud van de aanwezige milieukwaliteit en wordt deze bij voorkeur zelfs verbeterd.
  • We zorgen dat de milieukwaliteit in een gebied aansluit bij de functie van een gebied.
  • We willen onze bodem gezond houden. We hebben een gezonde bodem en ondergrond en een veerkrachtig watersysteem nodig voor de productie van gezond voedsel, een toename van de biodiversiteit en een goede drinkwaterkwaliteit. De kwaliteit van de bodem is zodanig dat bescherming van gezondheid van mens, dier en plant geborgd is.

Veiligheid

We liggen in een gebied met een middelhoog risico op overstroming vanwege de rivieren. Veilig wonen in het rivierengebied betekent bescherming tegen dit overstromingsrisico op orde hebben. Samen met onze partners zorgen we dat de evacuatieroutes op orde zijn. We werken mee aan de dijkversterkingstrajecten en ruimte voor waterberging, waarbij we nadrukkelijk aandacht vragen voor het behoud van de ruimtelijke kwaliteit van de leefomgeving voor omwonenden.

Samen met onze veiligheidspartners werken we aan een leefomgeving met zo min mogelijk veiligheidsrisico’s. Vroegtijdig in het proces nemen we het veiligheidsaspect mee, zodat de inrichting kan bijdragen aan het zoveel mogelijk voorkomen, beperken en vertragen van risico’s.

Buitendijks ontwikkelen

Zowel vanuit het waterschap als vanuit het Rijk worden regels gesteld over buitendijkse ontwikkelingen, deze zijn uitgangspunt bij initiatieven. Dit houdt in dat er weinig tot geen ruimte is voor buitendijkse ontwikkelingen. Echter, we zullen niet per definitie ook alle (kleine) buitendijkse ontwikkelingen verbieden. Hierbij moet gedacht worden aan (vervangende) nieuwbouw van schuurtjes en recreatieve bebouwing zoals stacaravans. Per initiatief moet bekeken worden of het toelaatbaar is.

Bodem en water sturend

Bij ruimtelijke inrichting hanteren we daarom het uitgangspunt ‘bodem en water sturend’ (Kabinet maakt water en bodem sturend bij ruimtelijke keuzes (Deze link gaat naar een externe website)). Op voorhand sluiten wij echter, op basis van dit principe, geen gebieden uit voor woningbouw/ werklandschappen. Belangrijkste reden hiervoor is, dat we dan in Vijfheerenlanden geen enkele geschikte uitbreidingslocatie hebben, waardoor onze woningbouwopgave niet te realiseren is. We geven invulling aan het begrip ‘bodem en water sturend’ door het stellen van bindende voorwaarden aan klimaat adaptieve inrichting bij ruimtelijke initiatieven.

Stikstof

Het is van belang om maatregelen te treffen om de uitstoot van stikstof, en daarmee de stikstofdepositie, te beperken. Vanuit het rijk zijn maatregelen aangekondigd. In de eerste plaats moet het aantal piekbelasters uit de industrie verminderen. Daarnaast wil het rijk de hoeveelheid vee verminderen. Dat leidt tot veranderingen van agrarische gebieden en heeft grote gevolgen voor landbouwbedrijven. Inzetten op een toekomstbestendige landbouw is één van de maatregelen (zie ook We zetten in op een toekomstbestendige landbouw).

Bij bouwprojecten kan de uitstoot van stikstof beperkt worden door gebruik te maken van elektrische machines in plaats van machines die lopen op diesel.

Hoe gaan we dat doen?

Milieukwaliteit

Veiligheid

  • We werken samen met Rijkswaterstaat en het waterschap aan veiligheid achter de dijken.
  • Samen met onze partners werken we aan goede evacuatieroutes.
  • Bij dijkversterkingsprojecten zoeken we naar mogelijkheden voor de combinatie met recreatie en natuurontwikkeling.
  • We gaan het (nieuwe) begrip omgevingsveiligheid verdere invulling geven (onder andere kwetsbare functies, routering gevaarlijke stoffen).
  • We nemen de veiligheidsaspecten vooraan in het planproces mee in de afweging en doen dit in overleg met onze veiligheidspartners. Belangrijk onderwerp hierbij is het uitwerken van het principe ‘bodem en water sturend’ bij ruimtelijke inrichting. Het opstellen van bindende voorwaarden aan klimaat adaptieve inrichting bij ruimtelijke initiatieven is hier een onderdeel van.
  • We zetten in op het voorkomen van ondermijning en criminele activiteiten en we hebben hierbij bijzondere aandacht voor vakantieparken, leegstaande panden en dergelijke.

Stikstof